Οι 8 συν 1 ανατροπές που έφερε ο Κλεισθένης στις εκλογές των Δήμων
-Πώς θα εφαρμοστούν στις εκλογές του 2019
-Πως ψηφίζουμε, πόσους σταυρούς βάζουμε
Βρισκόμαστε σε μήνα δημοτικών εκλογών. Πρόκειται για εκλογές που θα
διεξαχθούν με διαφορετικούς κανόνες από αυτούς που γνωρίζουμε μέχρι
σήμερα, αφού το νέο σύστημα του «Κλεισθένη» φέρνει σημαντικές ανατροπές
τόσο στην εκλογή του Δημάρχου, όσο και στη λειτουργία του Δημοτικού
Συμβουλίου.Η πρώτη και μεγαλύτερη ανατροπή στην εκλογή των Δημάρχων (και των Περιφερειαρχών) που εισάγει ο «Κλεισθένης» είναι η θεσμοθέτηση του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής. Αυτό σημαίνει ότι η κατανομή του συνόλου των εδρών κάθε Δημοτικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) θα γίνει στους συνδυασμούς που συμμετείχαν στις δημοτικές εκλογές, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν στον Α΄ γύρο, ενώ η κατανομή τυχόν αδιάθετων εδρών θα γίνει με βάση τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπα τους.
Σε περίπτωση που ένας συνδυασμός λάβει ποσοστό πάνω από το 50% κατά τον Α’ γύρο τότε θα έχει την απόλυτη πλειοψηφία στο Δ.Σ. και δεν θα απαιτηθεί νέα διαδικασία για την εκλογή Δημάρχου. Σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξει επαναληπτική διαδικασία, για την εκλογή μόνο του Δημάρχου, ανάμεσα στους επικεφαλής των δύο πρώτων συνδυασμών.
Οι 8 αλλαγές
Όμως εκτός από την εφαρμογή της απλής αναλογικής στο εκλογικό σύστημα, στις προσεχείς δημοτικές εκλογές του 2019 προβλέπεται να εφαρμοστούν και πλήθος άλλων αλλαγών εκ των οποίων8 αλλαγές ανατρέπουν δεδομένα ετών.
Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές που θεσμοθετήθηκαν με τον νέο νόμο για τις δημοτικές εκλογές 2019 είναι οι εξής:
1) Αποσυνδέεται η ανάδειξη των οργάνων διοίκησης των κοινοτήτων από τους συνδυασμούς που μετέχουν στη διαδικασία ανάδειξης των δημοτικών αρχών και προβλέπεται η εκλογή των οργάνων κοινότητας σε χωριστή κάλπη.
2) Για πρώτη φορά εισάγεται το δικαίωμα του εκλέγειν στους νέους 17 ετών.
3) Οι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να θέτουν υποψηφιότητα και για μονοπρόσωπα όργανα διοίκησης, και ειδικότερα για το αξίωμα του Δημάρχου και του Προέδρου Κοινότητας έως και 300 κατοίκους.
4) Δεν υφίσταται υποψηφιότητα για το αξίωμα του «προέδρου του συμβουλίου κοινότητας άνω των 300 κατοίκων», καθώς όλοι ο υποψήφιοι στις κοινότητες αυτές είναι υποψήφιοι σύμβουλοι. Ο πρόεδρος του συμβουλίου της κοινότητας άνω των 300 κατοίκων εκλέγεται έμμεσα από τους συμβούλους της οικείας Κοινότητας, μεταξύ των πρώτων συμβούλων σε σταυρούς προτίμησης των δύο πρώτων σε δύναμη συνδυασμών της κοινότητας.
5) Προβλέπεται η εκλογή προέδρων των κοινοτήτων με μόνιμο πληθυσμό έως τριακοσίων (300) κατοίκων, με χωριστή κάλπη και με ενιαίο ψηφοδέλτιο όλων των μεμονωμένων υποψηφίων.
6) Λαμβάνεται για πρώτη φορά υπόψη ο «μόνιμος πληθυσμός» της χώρας, για την εφαρμογή των διατάξεων που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης, αντικαθιστώντας τον «πραγματικό πληθυσμό», που ίσχυε μέχρι σήμερα.
7) Ο συνδυασμός περιλαμβάνει ποσόστωση 40% ανά φύλο και όχι όπως λάθος αναφέρεται πως το 40% των υποψηφίων θα είναι γυναίκες, αφού υπάρχει και η περίπτωση σε κάποιο συνδυασμό το 40% να είναι άνδρες.
8) Τετραετής δημοτική θητεία: Με τον «Κλεισθένη» η διάρκεια της θητείας των δημοτικών αρχών επανέρχεται στα 4 έτη –αντί για τα 5 που προέβλεπε ο «Καλλικράτης» – με την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών να γίνεται την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους από τη διεξαγωγή των εκλογών και τη θητεία αυτών να ολοκληρώνεται την 31η Δεκεμβρίου του τέταρτου έτους.
Κατανομή εδρών δημοτικού συμβουλίου
Κάθε συνδυασμός περιλαμβάνει, εκτός από τον υποψήφιο δήμαρχο και τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους ανά εκλογική περιφέρεια, σε αριθμό ίσο τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως και πενήντα τοις εκατό (50%).
Το σύνολο των εδρών του δημοτικού συμβουλίου κατανέμεται στους συνδυασμούς, ανάλογα με τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων που έλαβαν, σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα της «απλής αναλογικής των υπολοίπων».
Εκλογή δημάρχου
– Δήμαρχος εκλέγεται ο επικεφαλής του συνδυασμού που έλαβε το 50% των έγκυρων ψήφων συν μία, είτε στον πρώτο γύρο, είτε στο δεύτερο γύρο.
– Τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου κρίνουν αποκλειστικά το πρόσωπο του δημάρχου.
Εκλογή δημοτικών συμβούλων
Τακτικοί δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται, από τους υποψήφιους των συνδυασμών που δικαιούνται έδρα, αυτοί που έλαβαν τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης, συμπεριλαμβανομένης της διασταυρούμενης ψήφου, στην εκλογική περιφέρεια όπου θέτουν υποψηφιότητα.
Σταυροί προτίμησης
Σε δήμους που αποτελούνται από περισσότερες εκλογικές περιφέρειες ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του:
-Στις μονοεδρικές, διεδρικές και τριεδρικές εκλογικές περιφέρειες: υπέρ ενός υποψηφίου της εκλογικής περιφέρειας στους καταλόγους της οποίας είναι γραμμένος και υπέρ ενός υποψηφίου μίας από τις άλλες εκλογικές περιφέρειες του δήμου.
-Στις υπόλοιπες εκλογικές περιφέρειες: υπέρ ενός ή δύο ή τριών υποψηφίων της εκλογικής περιφέρειας στους καταλόγους της οποίας είναι γραμμένος και υπέρ ενός υποψηφίου μίας από τις άλλες εκλογικές περιφέρειες του οικείου δήμου.
-Για την εκλογή συμβουλίων κοινότητας άνω των τριακοσίων (300) κατοίκων ο εκλογέας μπορεί να θέσει έως δύο (2) σταυρούς προτίμησης.
– Για την εκλογή προέδρων κοινότητας έως τριακοσίων (300) κατοίκων, ο εκλογέας μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του υπέρ ενός (1) υποψηφίου.
Ενισχύεται ο ρόλος του Δημάρχου
Με τον «Κλεισθένη» με απόφαση του δημάρχου δρομολογούνται οι δαπάνες του ψηφισμένου προϋπολογισμού, οι οποίες μέχρι σήμερα εγκρίνονταν από την οικονομική επιτροπή. Επίσης ο έλεγχος της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και της Οικονομικής Επιτροπής περνάει στην απόλυτη δικαιοδοσία του δημάρχου καθώς τα μέλη τους ορίζονται πλέον από τον Δήμαρχο. Με τον προηγούμενο νόμο τα μέλη αυτών τον επιτροπών εκλέγονταν από το δημοτικό συμβούλιο και μάλιστα με υποχρεωτική συμμετοχή της αντιπολίτευσης.
Ορισμός αντιδημάρχων-συνένωση παρατάξεων
Μια από τις «καινοτομίες» του «Κλεισθένη» αφορά τη δυνατότητα ορισμού αντιδημάρχων – όχι μόνο από την παράταξη του δημάρχου, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα – αλλά απ’ όλες τις δημοτικές παρατάξεις, με έγκριση του ορισμού από την πλειοψηφία των συμβούλων της παράταξης στην οποία ανήκει ο οριζόμενος αντιδήμαρχος. Επίσης, αναμορφώνεται ο αριθμός των αντιδημάρχων με βάση τον πληθυσμό κάθε Δήμου, ενώ προβλέπεται αύξηση του αριθμού των αντιδημάρχων σε Δήμους που προήλθαν από συνένωση, ανάλογα με τον αριθμό των Δημοτικών Ενοτήτων.
Μια άλλη «καινοτομία» είναι πως επιτρέπεται η ένταξη δημοτικών συμβούλων σ’ άλλη παράταξη απ’ αυτήν που εκλέχθηκαν. Σε αντίθεση με το ισχύον καθεστώς, ο «Κλεισθένης» παρέχει τη δυνατότητα σε δημοτικό σύμβουλο που ανεξαρτητοποιείται ή διαγράφεται από την παράταξη με την οποία εκλέχθηκε, να ενταχθεί σε άλλη παράταξη – με σχετική δήλωσή του προς το προεδρείο του Δ.Σ., η οποία υπογράφεται από το ίδιο και τα 2/3 τουλάχιστον των μελών της παράταξης στην οποία προσχωρεί, εφόσον αυτή έχει περισσότερα από 3 μέλη ή από όλα τα μέλη, εφ’ όσον αυτή έχει λιγότερα από 3 μέλη. Επιπλέον, θεσμοθετείται η δυνατότατα στις υπάρχουσες παρατάξεις να συνενώνονται και να δημιουργούν νέα παράταξη.
