ΚΑΝΕΛΛΗ

Πόσα πόδια πάει το ποδήλατο;

Το λαϊκό ρητό «η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά στον που την έχει», στον εικοστό πρώτο αιώνα της επικοινωνιακής διαστρεβλωτικής υπερανάπτυξης, από πλευράς τεχνολογικών μέσων και συνδεσμολογίας συμφερόντων, έχει τιμολογήσει τις λέξεις σε βαθμό οιονεί κακουργήματος. Και δε μιλάω εδώ για την εξασφάλιση εισοδήματος, με βάση τον αριθμό των κλικ (το πάτημα του κουμπιού στον υπολογιστή ισοδυναμεί άκριτα μ' εκείνο το παλαιικό «έλαβα γνώση»). Μιλάω για ένα ανταγωνιστικό χρηματιστηριακό παιχνίδι εξουσίας που είναι πολιτικά ανεξέλεγκτο, θεσμικά αχαρτογράφητο, αντισυμβατικό με τη νομική του όρου έννοια, και προς έκπληξη όλων «φυσικό και οικείο».

Ιδού: γράφει ένα tweet ο Αμερικανός Πρόεδρος, δίκην φθηνού σχολίου, για τη φορολόγηση μιας θηριώδους πολυεθνικής. Σε λίγα λεπτά η μετοχή της πέφτει εφτάμιση τοις εκατό, που σημαίνει, δισεκατομμύρια αλλάζουν χέρια και τσέπες, και προσμετρώνται στο αμέσως επόμενο διάστημα με εξυγιάνσεις διά των απολύσεων. Εκείνο το αστειάκι περί τυχαιότητας και θεωρίας των παιγνίων, που θέλει το πέταγμα της πεταλούδας να επηρεάζει έναν τοκετό στην άλλη άκρη της γης, είναι πολύ σοβαρό εργαλείο στο θανατηφόρο παίγνιο των καπιταλιστικών ανταγωνισμών, με οικονομικές και γεωστρατηγικές επιπτώσεις, που δεν γίνονται αντιληπτές την ώρα του κλικ.

Το γεγονός ότι αυτή την ισχύ μπορεί να τη μοιραστούν ωσαύτως ο Πρόεδρος των ΗΠΑ και μια γυμνόκωλη σταρ που εκφράζει τη γνώμη της για ένα προϊόν, με τις ίδιες επιπτώσεις, στήνει και την ψευδαίσθηση της δημοκρατικότητας μιας διαπομπευμένης ελευθερίας της επικοινωνίας. Γιατί τελικά και το μέσον είναι το μήνυμα και η χρηματιστηριακή διαδικασία είναι για τον καπιταλισμό υπερεξουσία χειραγώγησης και του πλούτου και της γνώμης, και της γνώμης ως πλούτου των μαζών.

Οσοι επί δεκαετίες ασχολήθηκαν με τον Οργουελ, ξεγελώντας τις μάζες με όρους όπως «ο μεγάλος αδερφός» ή ο «μπερλουσκονισμός», στην πραγματικότητα τον μετέτρεψαν σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία τους. Με το αζημίωτο. Κι έτσι οι μάζες χοντροπετσιάζουν απέναντι στις λέξεις, αποδομούν το εννοιολογικό περιβάλλον από το οποίο εκτοξεύονται, με πρόθεση και πλήρη καταλογισμό, και πέφτουν στην παγίδα που θέλει το απαράδεκτο να γίνεται παραδεκτό, επειδή απλώς το κατανοείς.

Ψήγματα αντίστασης, όσα έχουν απομείνει, πρέπει να ενισχυθούν, κατά τη γνώμη μου να γίνουν και λάβαρα και σε αυτό το επίπεδο, γιατί αλλιώς η επικοινωνιακή δικτατορία θα επιβληθεί μεταβαφτισμένη σε εξέλιξη, ώσπου οι κατασκευαστές τεχνητής νοημοσύνης θα ελέγχουν και τα μέσα παραγωγής της φυσικής νοημοσύνης. Ενα λαμπρό παράδειγμα είναι ο Σύλλογος Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, που ενστικτωδώς συνέλαβε και μαχητικά κατήγγειλε ένα διαφημιστικό φυλλάδιο για ποδήλατα της επιχείρησης PRAKTIKER. «Με το ποδήλατο οι απεργίες δεν σας αγγίζουν»... Αυτό είναι το σλόγκαν, συνοδευόμενο από την κατάλληλη επεξήγηση, που απευθύνεται στους εργαζόμενους και τους λέει ότι δε χρειάζεται να ανησυχούν για το πώς θα πηγαίνουν στη δουλειά τις μέρες της απεργίας και των κινητοποιήσεων, «αφού το ποδήλατο δεν απεργεί».

Χρωστάμε ευγνωμοσύνη στον Σύλλογο, που εστίασε στον πυρήνα της επίθεσης απ' αυτή καθ' αυτήν τη λέξη και αμύνθηκε με νύχια και με δόντια, παρά το γεγονός ότι το θέμα δεν θα περάσει ούτε από τα ψιλά της επικοινωνιακής επικαιρότητας. Και το κατάφερε πατώντας στη συλλογική εμπειρία και οργάνωση αυτών που ξέρουν τι σημαίνει «μου 'κανες τη ζωή ποδήλατο». Πόσα πόδια πάει το ποδήλατο;

Της
Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1-4-18